قانون اظهارنامه معاملات فصلی، ماده 169 از جمله قوانین مالیاتی می باشد که سازمان امور مالیاتی به منظور بهبود شفافیت در اظهارنامه های مودیان و کاهش فرارهای مالیاتی به اجرا در آورده است.
مطابق با قانون گزارش معاملات فصلی، مشمولین مالیاتی می بایستی اطلاعات مربوط به تمام معاملات خود در هر فصل مالیاتی را حداکثر تا 45 روز پس از پایان آن فصل مالیاتی، به همراه مستندات مالی مربوط به آن ها را در قالب اظهارنامه مالیاتی ماده 169 به سازمان امور مالیاتی ارائه نمایند. این مهلت برای سازمان ها و موسسات به مدت 30 روز در نظر گرفته شده است و در صورت عدم ارسال در بازه زمانی مذکور، جریمه مالیاتی منظور می گردد.
در قسمت اول از این سری مقالات، به بیان جزئیات و نکاتی از این قانون مانند مشمولین قانون گزارش معاملات فصلی، موارد استثنا در اجرای قانون مالیاتی ماده 169، مهلت زمانی ارسال اظهارنامه صورت معاملات فصلی و همچنین، جرایم مربوط به آن اشاره کردیم.
در این قسمت به موضوعاتی مهم دیگری از جمله معافیت‌های قانون گزارش فصلی معاملات و همچنین نکات مهم مربوط به این قانون خواهیم پرداخت؛ پس با ما همراه باشید.

معافیت‌های قانون گزارش معاملات فصلی، ماده 169

همانند بسیاری از قانون های مالیاتی اجرایی در کشور، در قانون صورت معاملات فصلی نیز معافیت هایی در نظر گرفته شده است. در این قسمت از مقاله، به افرادی که از قانون گزارش فصلی معاملات معاف می باشند، خواهیم پرداخت.

ارائه خدمات و کالا به مصرف کنندگان نهایی

اگر جزو آن دسته از مودیانی هستید که که مشتریان و خریداران کالا و یا خدماتی که ارائه می کنید، مصرف کننده نهایی آن هستند، معاملات بین شما و این گروه از خریداران از قانون گزارش معاملات فصلی (ماده 169) معاف می باشند.
دقت نمایید این بدین معنا نیست که تمامی معاملات مودیان مذکور دارای این نوع از معافیت هستند، بلکه صرفا معاملاتی که خریدار آن ها به عنوان مصرف کننده نهایی شناخته می شوند، مشمول این قانون نخواهند شد.

اشخاص مورد موضوع ماده 81 قانون مالیات های مستقیم

گروهی از افراد که در ماده 81 قانون مالیات های مستقیم مورد اشاره قرار گرفته اند نیز از قانون اظهارنامه صورت معاملات فصلی (ماده 169) معافیت دارند.
اگر با افرادی که فعالیتشان جزو کشاورزان، باغداران، دامداران، دامپروران، پرورش دهندگان ماهی و انواع دیگر آبزیان، مرغداران و به طور کلی پرورش دهندگان طیور و در نهایت کندوداران هستند، هرگونه معامله ای اعم از خرید و یا فروش انجام داده اید، نیازی به درج اطلاعات و ارائه اسناد مالی مربوط به این معاملات به سازمان امور مالیاتی نخواهید بود.

معاملات کوچک

همانطور که در قسمت اول این مقاله و همچنین مقاله حد نصاب مالیاتی سال 1402 مورد اشاره قرار گرفته است، در قانون برگزاری مناقصات، معامله های تجاری به طور کلی به 3 دسته معاملات کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم بندی می شوند که برای هر یک از آن ها حدود ارزش معاملاتی و ضریب مربوط به آن مشخص شده اند.
اگر ارزش معاملات صورت گرفته مقداری باشد که در دسته معاملات کوچک قرار گیرند، نیازی به ارسال اطلاعات و مستندات مالی مربوط به آن معامله نخواهید بود.

معامله با نهادها و ارگان های دولتی

در قانون اظهارنامه معاملات فصلی ماده 169، الزامی جهت افتتاح پرونده مالیاتی و تخصیص کد اقتصادی برای نهادها و ارگان های دولتی وجود ندارد؛ در نتیجه این امر، در معاملاتی که طرف خریدار، جزو ارگان و نهارهای دولتی باشد، نیازی به درج اطلاعات آن در گزارش فصلی معاملات نخواهد بود.
به طور کلی می توان گفت افرادی که مطابق با قانون سازمان امور مالیاتی کشور، موظف به تشکیل پرونده مالیاتی و اخذ کد اقتصادی نمی باشند، جزو معافیت‌های قانون گزارش معاملات فصلی (ماده 169 قانون مالیات های مستقیم) می باشند.

سایر معافیت های قانون گزارش معاملات فصلی، ماده 169

علاوه بر مواردی که در قسمت های قبلی مورد اشاره قرار گرفتند، معافیت های دیگری نیز برای این قانون وجود دارند که در این قسمت از مقاله مورد اشاره قرار خواهند گرفت.
هر گونه معاملات مربوط به خرید و فروش سهام، اوراق بهادار و حق تقدم نمادهای بازار سرمایه در هر سه بازار پایه، بورس و فرابورس هزینه ها و تراکنش های انجام شده به منظور پرداخت آبونمان قبوض خدمات دولتی تراکنش های مربوط به شارژ، اشتراک و نگهداری ساختمان ها تراکنش هایی که سود، کارمزد و یا جریمه مربوط به بانک ها، صندوق های قرض الحسنه و همچنین موسسات مالی و اعتباری (در موضوعات مختلف) را شامل می شوند.
تراکنش های مالی که به منظور حمایت و توسعه صنعت، کشاورزی، دامداری و موارد مشابه با آن ها صورت می گیرند.
تراکنش های مالی مربوط به پرداخت و یا دریافت حق عضویت در احزاب که دارای مجوز فعالیت می باشند.
تراکنش های مالی مربوط به حق عضویت در تشکل های غیر دولتی که از مراجع مربوطه ذی صلاح، مجوز فعالیت دارند.
تراکنش های مرتبط با کمک های مالی مانند کمیته امداد، بنیاد مستضعفان و غیره.
تراکنش های مالی مرتبط با کارمزد نهادها و موسسات دولتی مانند حق گمرکی، حق ثبت، حق تمبر و غیره.
انواع جرائم و خسارات مربوط به نهادها و موسسات دولتی
تراکنش های مرتبط با حقوق، مزایا و دستمزد که در فصل سوم قانون مالیات های مستقیم مورد اشاره قرار گرفته اند.
تراکنش های مربوط به معاملات املاک که در ماده 59 قانون مالیات های مستقیم، بیان شده اند.
انواع عوارض و مالیات
نکته مهمی که مودیان می بایستی بدان توجه نمایند این است که تراکنش های مالیاتی که از نوع مالیات بر ارزش افزوده محسوب می شوند، جزو موارد فوق الذکر محسوب نمی گردند.

چند نکته مهم در قانون گزارش فصلی معاملات، ماده 169

علاوه بر مواردی که تابحال مورد اشاره قرار گرفتند، قانون اظهارنامه صورت معاملات فصلی (ماده 169 قانون مالیات های مستقیم)، چند نکته مهم را نیز در بر می گیرد که در این قسمت مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

هماهنگی گزارش معاملات فصلی با سایر گزارش های مالیاتی

همانطور که قبلا نیز بیان گردید، قانون اظهارنامه صورت گزارشات فصلی، صرفا بابت افزایش شفافیت و کاهش فرارهای مالیاتی به اجرا در آمده است و به خودی خود، هیچگونه بار مالیاتی برای مودیان و مشمولین نخواهد داشت.
نکته بسیار مهمی که می بایستی بدان توجه داشته باشید این است که اطلاعات درآمدی و اقتصادی که در اظهارنامه ماده 169 درج می شوند، می بایستی با محتویات سایر گزارش های مالی مانند صورتحساب های الکترونیکی که در سامانه مودیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی ارسال و ثبت می گردند و هرگونه اسناد و اظهارنامه های مالیاتی که از جانب مودی ارائه می گردد، کاملا هماهنگ و یکسان بوده و فاقد هرگونه مغایرت باشند.
مطابق با قانون مالیات های مستقیم، در صورتی که مغایرتی بین این اسناد وجود داشته باشند، حتی اگر مودی، بدهی مالیاتی خود را پرداخت کرده باشد، سازمان امور مالیاتی می تواند تا حداکثر 5 سال پس از صدور مفاصای مالیاتی، نسبت به ادعای بدهی مالیاتی برای مودی اقدام نماید.

دریافت کارت و کد اقتصادی

مطابق با ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، هر یک از اسناد مالی و صورت معاملات فصلی مودیان می بایستی دارای کد اقتصادی مودی و خریدار باشند که در غیر اینصورت علاوه بر رد مدارک و اظهارنامه معاملات فصلی ارسالی، جریمه مالیاتی نیز منظور خواهد شد. در مورد مقدار جریمه های مالیاتی در قسمت اول این سری از مقالات یرداخته شده است.
مشمولین قانون گزارش فصلی معاملاتی حتما می بایستی به دریافت کارت اقتصادی مبادرت ورزند و مدارک ارائه شده به سازمان را به همراه کد اقتصادی مندرج در این کارت ارسال نمایند. لازم به ذکر است که بدون کد اقتصادی هیچگونه مدرک و اظهارنامه ای از مودیان دریافت نمی شود.

جمع بندی
در قسمت اول از سری مقالات ” قانون اظهارنامه صورت معاملات فصلی، ماده 169 ” به مواردی همچون قانون گزارش معاملات فصلی، مشمولین قانون اظهارنامه ماده 169، مهلت زمانی ارسال گزارش معاملات فصلی و جریمه دیرکرد آن پرداختیم.
در قسمت دوم از این سری مقالات نیز موضوعاتی همچون معافیت‌های قانون گزارش معاملات فصلی ماده 169 و همچنین نکات مهم مرتبط با این قانون مورد بررسی قرار گرفتند.
شما مودیان محترم می توانید با مطالعه سایر مقالات این سایت، با موضوعات دیگر مالیاتی همچون قانون سامانه مودیان مالیاتی و پایانه های فروشگاهی، حد نصاب مالیاتی سال 1402، سامانه پرداخت قبوض مالیاتی و همچنین برگه تشخیص مالیاتی و نحوه اعتراض به آن آشنایی بیشتری کسب نمایید.